Çanta, insanlık tarihinde hem pratik bir kullanım nesnesi hem de estetik bir moda unsuru olarak önemli bir yer tutmaktadır. Bu da çanta hakkında yazılan tezleri meydana getirmiştir. Marjevo olarak adlandırdığımız bu akademik inceleme, çanta üzerine yazılan 58 farklı tezi derleyerek çantanın geniş bir perspektifte ele alınmasını amaçlamaktadır. Bu tezler, farklı alanlarda yapılmış ve çanta konusunu derinlemesine inceleyen bir dizi akademik çalışmayı temsil etmektedir.
Tezlerin Dağılımı
Çanta ile ilgili toplam 58 tez kaydının incelenmesi sonucunda, bu kayıtların 48 tanesinin yüksek lisans seviyesinde olduğu, geriye kalan 10 tanesinin ise doktora seviyesinde gerçekleştirildiği görülmüştür. Bu da, çanta üzerine yapılan araştırmaların genellikle yüksek lisans seviyesinde yoğunlaştığını ancak doktora düzeyinde de önemli çalışmaların yapıldığını göstermektedir.
Zaman Çizgisi
Çanta konulu tezlerin tarihçesi incelendiğinde, ilk çanta tezinin 1997 yılında yazıldığı tespit edilmiştir. En güncel tez ise 2023 yılında günümüzde yazılmıştır. Bu durum, çanta üzerine yapılan akademik çalışmaların zaman içinde artarak devam ettiğini göstermektedir. Özellikle 2015 yılından itibaren çanta konusundaki tez sayısında belirgin bir artış yaşanmıştır.
Çeşitli Akademik Alanlar / Branşlar
Çanta konusunda yazılan tezler, geniş bir yelpazede çeşitli akademik alanları kapsamaktadır. Endüstri mühendisliği, din, el sanatları, eczacılık, beslenme ve diyetetik, güzel sanatlar, sağlık, işletme, matematik, siyaset bilimi ve eğitim gibi farklı disiplinlerde çanta üzerine yapılan araştırmalar, çantanın çok yönlü ve çok boyutlu bir konu olduğunu ortaya koymaktadır.
Çanta Hakkında Yazılan Tezler
Çanta hakkında yazılan tezler yıllara göre en eskiden yeniye doğru aşağıdaki gibidir:
Koçak, C. (1997). Silivri-Eski Çantaköy civarının mühendislik jeolojisi ve bölgedeki heyelanların yeniden yerleşim yönünden irdelenmesi.
Pekbey, D. (2003). Computational analysis of the search based cuts on the multidimensional 0-1 knapsack problem (Araştırma tabanlı kesmelerin çok boyutlu 0-1 sırt çantası problemleri üzerinde hesapsal analizi).
Yüksel, N. (2004). Bag and leather goods sector in Turkey (Türkiye’de çanta ve saraciye sektörü).
Seven Y. B. (2006). Biomechanical analysis of sit-to-stand motion in children with backpack load (Çocuklarda sırt çantası yükü ile ayağa kalkma hareketinin biyomekanik analizi).
Saraç, T. (2007). Genelleştirilmiş karesel çoklu sırt çantası problemi için melez bir çözüm yaklaşımı.
Aslan, M. (2008). The cardinality constrained multiple knapsack problem (Sayı kısıtlı çoklu sırt çantası problemi).
Turan, Ş. (2008). İlköğretim 5. sınıf öğrencilerinin beslenme çantalarının değerlendirilmesi.
Berberler, M. E. (2009). Sırt Çantası Problem Türleri Ve Uygulamaları.
Çiçek, R. (2010). Ankara ili merkezinde üretilen deri çantaların incelenmesi.
Uygur, A. (2010). Sırt çantası problemlerinin çözüm yöntemleri ve bir uygulaması.
Özgül, B. (2011). Adölesanlarda sırt çantası taşıma şeklinin yürüyüşün temporospatial, kinetik ve kinematik parametreleri üzerine etkilerinin araştırılması.
Yapıcı, A. P. (2013). Finding the Non-dominated Set of the Bi-objective Quadratic Knapsack Problem (İki amaç fonksiyonlu karesel sırt çantası probleminin etkin çözüm kümesini bulma).
Tav, F. (2013). Bursa ilindeki deri giyim aksesuarlarlarından çanta ve kemerin incelenmesi.
İşler, S. (2013). Deri çanta sektöründe tasarım eğitiminin yeri ve önemi.
Özkaya, S. (2013). Deri çanta üretiminde kalite sorunları ve çözümüne yönelik uygulamalar.
Okan, F. (2015). Tokat İl merkezinde ilköğretim okulu Öğrencilerinde okul çantası ağırlıkları ve kas iskelet yakınmaları ile ilişkisinin değerlendirilmesi.
Azaz, D. (2016). Fuzzy knapsack problem for operating room scheduling (Ameliyathane çizelgeleme için bulanık sırt çantası problemi yaklaşımı).
Paldrak, M. (2016). An ensemble of differential evolution algorithm for real-parameter optimization and its application to multidimensional knapsack problem (Gerçek parametre optimizasyonu için toplu diferensiyel evrim algoritması ve çok buyutlu sırt çantası problemine uygulanması).
Dağdelen, T. (2016). Denizli Halk Eğitim Merkezi ve Akşam Sanat Okulunda yapılan deri çantalar.
Kaya, M. (2016). Zabitin Harb Çantası.
Maden, M. (2017). Face detection using structure aware bag of words method (Yapı duyarlı kelime çantası yöntemi kullanarak yüz tespiti).
Yaşar, S. (2018). Backpackers in Turkey: A Motivation based segmentation (Türkiye’deki sırt çantalılar: Motivasyon temelli bölümleme).
Taşci, M. O. (2018). İş sağlığı ve güvenliği açısından çanta imalatı yapan bir işletmede risk değerlendirme uygulaması.
Yorulmaz, S. (2018). Türkiye’de Saraciye Sektöründeki Deri Çantaların Tasarım Ve Üretim Süreçlerinin Endüstriyel Tasarım Perspektifinden İncelenmesi.
Coşkun, B. (2018). Ankara Büyükşehir Belediyesi Çankaya Bölgesi Belediye Meslek Edindirme Kursları (BELMEK) El Sanatları Teknolojisi Kösele Çanta Yapımı Programının İncelenmesi.
Agahian, S. (2018). Uzay-Zaman Poz Çantası İle 3b İnsan Hareketlerinden Eylem Tanıma.
Türkmen, M. C. (2019). Lise Öğrencilerinde Düz ve Eğimli Zeminlerde Sırt Çantası Taşıma Yöntemlerinin Denge Üzerine Etkisinin İncelenmesi.
Kösedağ, İ. (2019). İlkokul öğrencilerinin beslenme çantaları içeriğinin farklı değişkenler açısından irdelenmesi: Bursa örneği.
Çorum, F. (2019). Konya İl Merkezindeki Deri Çantaların İncelenmesi.
Laçinkaya, A. (2019). Kadın Çanta Tasarımı Ürünlerin Gösterge Bilimsel İncelenmesi
Kaçdıoğlu, S. (2020). Otizm spektrum bozukluklarında kendini uyarıcı hareketlerin görsel kelime çantası yaklaşımı ve derin öğrenme yöntemleri ile tanınması.
Palalı, G. (2020). Ankara il merkezinde üretilen kösele çantalar ve özellikleri.
Çelik, İ. (2020). Ayakkabı ve çanta imalat sektöründe İSG risklerinin belirlenmesi ve çözüm önerileri.
Çetiner, M. (2020). Sürdürülebilir moda tasarımı yaklaşımında çanta tasarım önerileri.
Kürklü, A. (2020). Basınç yarası gelişmiş evde bakım hastalarında bir infeksiyon kontrol yöntemi: Çanta tekniği’nin çapraz kontaminasyon riski üzerine etkisi.
Toker, B. (2021). A novel suspended-load backpack with manually adjustable impedance to reduce metabolic cost of carrying loads (Yük taşıma metabolik maliyetini azaltmak için manuel olarak ayarlanabilir empedansa sahip yeni bir askıda yük sırt çantası).
Aslanel, L. (2021). The distinctive tourist gaze of European backpackers (Avrupalı sırt çantalı gezginlerin ayırt edici turist bakışı).
Yavuz, İ. B. (2021). Küme birleşimli sırt çantası probleminin adaptif yapay arı kolonisi yöntemi ile çözümü.
Bingölbali, B. (2021). Lüks tüketimde tüketicilerin internetten satın alma karar süreçlerinin değerlendirilmesi: Lüks çanta örneği.
Dehghanzad, M. (2022). The relationship between green marketing mix and purchasing intention of reusable shopping bags (Yeşil pazarlama karışımı ile yeniden kullanılabilir alışveriş çantalarının satın alma niyeti arasındaki ilişki).
Karadeniz, Z. (2022). Seramik Sanatında Çanta Formu ve Kişisel Uygulamalar.
Altın, H. (2022). Sınırlı sırt çantası problemlerinin çözümünde nöroevrim.
Çakır, M. (2022). Hava aracı bakımında kullanılan takım çantasının yönetimi ve takibinde radyo frekans tanımlama sisteminin kullanılması.
Deliktaş, A. O. (2022). Deri çanta üretiminde tersine mühendislik uygulamaları.
Ergel, A. (2022). Matematik çantası erken eğitim programının etkisi.
Özcan, Ş. Z. (2023). What is in a school bag: Social identity, school bags and social media communication (Okul çantamda ne var: Sosyal kimlik, okul çantaları ve sosyal medya iletişimi).
Juboori, M. K. J. (2023). Keyword based search engine optimization using bag of words algorithm (Anahtar kelime tabanlı arama motoru optimizasyonu kelime çantası algoritması kullanarak).
Kulaklı, M. (2023). Negotiating backpacking experience: The role of digital media in a neoliberalizing world (Sırt çantalı gezgin olma deneyiminde uzlaşma arayışı: Neoliberalleşen dünyada dijital medyanın rolü)
Metin, A. (2023). Psikolojik danışmanların alet çantasını geliştirmek: Sözsüz Davranış Eğitimi Programı (SÖDEP)
Yapılan inceleme neticesinde çanta ile ilgili 49 alakalı tez çalışması olduğu tespit edilmiştir. Geri kalan 9 tezin ise özel isim veya ilgili branşta farklı anlama gelen bir özelliği olması nedeniyle literatüre dahil edilmemiştir. 15 tezin İngilizce dilinde geri kalan 34 tezin ise Türkçe yazıldığı tespit edilmiştir. Çanta hakkında yazılan tezler ile ilgili çalışmaları yerinde incelemek için YÖKTEZ’e giriş yaparak çanta kelimesi üzerinden arama yapabilir ve çanta ile ilgili yazılmış olan güncel tezlere ulaşabilirsiniz.
Sonuç
Marjevonun derlediği bu tezler; çantanın sadece bir moda aksesuarı olmanın ötesinde olmakla birlikte birçok farklı disiplin tarafından incelenen bir konu olduğunu göstermektedir. Çantanın tarihçesi, fonksiyonu, estetik değeri ve toplumsal etkileşimi gibi yönleri, çeşitli akademik bakış açılarıyla ele alınmış ve çantanın kültürel ve sosyal bağlamdaki rolü üzerine derinlemesine bir anlayış sunulmuştur. Bu çalışmalar, çantanın sadece günlük yaşamın bir parçası olmanın ötesinde, bilimsel bir araştırma konusu olarak da ele alınabileceğini göstermektedir.